Kva betyr ungdomsmedverknad for bu- og blilyst i distrikta?

Er det forskjellar i ungdomsmedverknad mellom sentrale og mindre sentrale kommunar? Kva konkret er forskjellane? Er det nokre grep ein distriktskommune kan gjere for å få til god ungdomsmedverknad og eit velfungerande ungdomsråd? Og kan god ungdomsmedverknad bidra til at ungdommar ynskjer å bli i eller kome tilbake til distriktskommunar?

Etterspurd kunnskap

Kunnskap om ungdomsmedverknad i distriktskommunane er etterspurd. Torsdag 07.03.24 arrangerte Distriktssenteret den tredje konferansen Ung i Distrikts-Norge, UNGID24. Det var påmeldte frå kommunar, kommunale, regionale og fylkeskommunale ungdomsråd, fylkeskommunar, Kommunenes sentralforbund, regionale næringsselskap, Distriktssenteret og mange andre.

Del 1

Sigrid Marie fortalde om funna frå rapporten Kartlegging av medvirkning på systemnivå (2024) som dei nettopp hadde fått levert frå Rambøll. Funna peiker på at ungdomsråda i små og mindre sentrale kommunar har færre støttestrukturar som bidreg inn i saksprosessen, og at dei får mindre opplæring og støtte. Samtidig verkar det å være kortare veg frå ungdommane og inn til ungdomsrådet i mindre kommunar.

Kennet Tømmermo Reitan, ordførar i Røyrvik

Kennet snakka om sitt ungdomsengasjement og sitt arbeid for å få til eit velfungerande ungdomsråd i heimkommunen i 2017. No sit han sjølv som ordførar i Røyrvik. Han fortalde om nokre grep som kommunestryet hadde gjort for å få ungdomsrådet til fungera bra.

 

Del 2

Handlar om ungdomsrådsarbeid. Korleis får vi til god medverknad med ungdomsrådsarbeid?

Kennet Tømmermo Reitan, ordførar i Røyrvik

Kennet snakkar om ungdomsmedverknad og betydninga det har for bu- og blilyst, og ikkje minst for unge si lyst til å koma tilbake til heimkommunen. Han stiller spørsmålet om korleis kan lokalsamfunnet bli betre for ungdommen? Målet er å gjere politisk arbeid spanande og forståeleg for ungdommen. Kennet avsluttar med å sitere seg sjølv på at «ungdom er den investeringa de kommunar ikkje har råd til å la vere å gjere». 

Emma-Sofie Olafsen, leder, og Markus Ivan Gabor, nestleder i ungdommens fylkesråd i Nordland

Emma-Sofie og Markus Ivan kjem med råd på korleis ein skal drive driva demokratisk medborgarskap i kommunar og fylkeskommune. I Nordland var det i utgangspunktet 13 råd for medverknad, og dei er gjort om til dei standhaftige 7. Dei er: Vær presis, vær fysisk og psykisk til stades, ikkje ha seksuell omgang med andre i ungdomsrådet, kle dykk respektabelt, vis respekt, ikkje snakk drit om kvarandre og nulltoleranse for hersketeknikkar. 

Anne Irene Myhr, Distriktssenteret

I sitt innlegg tek Anne Irene fram nokre eksempel på kommunar som har jobba og jobbar godt med ungdomsmedverknad. Ho går inn på kva dei gjer i Hammerfest, i Sogndal og i Averøy. Distriktssenteret oppmodar både ordførarar og kommunedirektørar til å anerkjenna dei unge sine erfaringar med å vera ung, og spørje dei om meiningar i  alle typar saker til behandling.  

 

Jakob Elias Olsen, Vefsn ungdomsråd

Mosjømodellen for medverknad er ein systematikk for medverknad som forpliktar både kommunestyret, kommunens administrasjon, ungdomsrådet og alle ungdommar i Vefsn kommune. Jakob Elias fortalte om ungdomspolitisk dag som er berre for ungdom, men på politisk verkstad møter også ungdommane kommunestyret. Rapportane med tiltak som blir skrive følges opp i kommunens økonomiplan. Ungdomsrådet har samarbeid med nabokommunar og samarbeidskommunar i Sverige og Serbia.  

Anne Grønsund, Medverknadskoordinator i Lindesnes Kommune

Kva er kommunanes plikt og ansvar og korleis dei kan lykkes i å få til god ungdomsmedverknad? Anne viser ein modell og understrekar viktigheita av å heile tida jobbe med haldningar, kunnskap og ferdigheiter.

Leonard Jensen, Levanger ungdomsråd

Leonard leder eit ungdomsråd med 15 medlemmar. Kommunen har ungdomskoordinator som også er ungdomsrådets sin sekretær. Ungdomsrådet skal no gjennomføre ein ungdomsundersøking for å få svar på kva ungdommen er opptekne av, og som ungdomsrådet må følgje opp.